Solleveld

Aan de overzijde van het landgoed Bloemendaal lag vroeger de boerderij Solleveld. Het was dan geen landgoed, maar wel van een zeer oude datum. De naam 'Solveld' komt al voor in een 14e eeuws meetboek (ook wel kadastrale legger) en had waarschijnlijk betrekking op 2 percelen aan de Monsterseweg, ter hoogte van Dorestad. Op de kaart van Cruquius uit 1712 komt de naam Zolle Velt voor, iets te noorden van deze plek. Op de kaart uit 1712 bestaat Solleveld uit wel 5 gebouwen die er mogelijk al een eeuw stonden. Toen aan het einde van de 18e eeuw de door boerderij Solleveld werd gebouwd, maakte men gebruik van afbraakstenen van deze gebouwen, waarvan de overige resten waarschijnlijk voor een deel nog steeds in de grond verborgen zitten. De boerderij Solleveld functioneerde in de 19e eeuw als agrarisch bedrijf. Bij de eerste kadastrale opmeting van 1832 blijkt Zolle Veld in het bezit te zijn van J.H. Huygens en voor 50% te bestaan uit een beweid afgevlakt binnenduin of geestland, voor 28% uit eikenhakhout of bos, 17% uit bouwland en een boomgaard (samen ruim 44 hectare). Ook in 1738 vermeldde het meetboek van het ambacht Monster, dat het gedeelte ten noorden van de Rijnweg toen al Soltvelt genoemd was. Op dit terrein zou de vluchtburg Oudenburgh gelegen hebben. Binnen deze burcht zou zich een 'sol' bevonden hebben. De rest bestond uit weiland, boomgaard, huis en erf. De boerderij werd benaderd vanaf de Monsterseweg, vanwaar nu nog met een bomenrij geflankeerd bospad loopt. In juli 1863 werd de bouwmanswoning, genaamd Solleveld verkocht en beschreven als een 'bouwmanswoning met stalling voor 4 paarden en 16 koeien', een borstelput, een dorsvloer en een ruime kelder'. Tevens stonden er nog een karn- en wagenschuur, een zesroedige hooiberg en een grote wagenschuur met een varkenshok. Ten over staan van de notaris C.J. van de Watering te 's-Gravenhage in het Venduhuis der Notarissen werd op woensdag 20 juli 1863 om 17:00 uur de bouwmanswoning geveild en werd enkele dagen later verkocht. Voor de boerderij stonden forse bomen, die in de zomer schaduw gaven. Het erf was niet bestraat, alleen vlak langs het huis liep een klinkerpaadje. Tegen de schuur stond een ijzeren zwengelpomp en naast de schuur was de moestuin met een houten hek erom.

In de gehele 19e eeuw woonde de familie Buitelaar als pachter op Solleveld. Cornelis Buitelaar werd geboren op 4 oktober 1857 in Loosduinen, zoon van Gerrit Buitelaar en Antje Kuivenhoven. Op 1 mei 1890 trouwde hij in Loosduinen met Jansje van Dam. Jansje werd geboren op 14 april 1863 in Wassenaar, dochter van Gijsbert van Dam en Francina Roest. Cornelis Buitelaar was de laatste boer op Solleveld. Na de bouw van de watertoren van Monster werd de omgeving van Solleveld door de waterwinning te droog en verlaat de familie Buitelaar de boerderij. Op 13 maart 1890 vestigen ze zich definitief in Wassenaar. De boerderij diende daarna nog een tijd als woning voor de arbeider Van Dam. Na 1910 raakte de boerderij steeds meer in verval. Mogelijk speelde de orkaan van 1911 een grote rol. Op de topografische kaart, herzien in 1946 en uitgegeven in 1951, staat de boerderij nog aangeven maar daarna raakte ze verder in verval. De daken stortten in en de muren vielen om. Kampeerders haalden vermoedelijk brandhout en de inwoners van Loosduinen wisten Solleveld te vinden om af en toe stenen weg te halen voor paadjes in hun tuinen. Een kastanje bleef wel staan en markeert tegenwoordig de oorspronkelijke voorzijde van de boerderij. Omstreeks 1960 was er niet veel meer over dan een keldergat en een hoop puin. Meidoorn, vlier en iep groeiden er op en vormden een door de zeewind geschoren bosje kreupelhout. De boerderij Solleveld verdween uiteindelijk langzaam uit de herinnering. Het was eveneens de laatst overgebleven boerenbedrijf dat begin twinstigste eeuw nog dienst deed als duinboerderij. De boerderij Solleveld is tegenwoordig nog maar alleen herkenbaar door een laag rechthoekig talud in het terrein, begroeid met een wat afwijkende wilde vegetatie, met daarnaast een kastanjeboom.

Naar aanleiding van het artikel 'Op zoek naar Solleveld' in 2001 door Herman van der Meer in Hollands Duinen bleek er ruimte te ontstaan voor een archeologisch onderzoek van de ruïne van boerderij Solleveld toen in het kader van een optimalisatie van het winnen van drinkwater op het van duinterrein Solleveld ingrepen in de bodem moesten plaatsvinden. De werkgroep 's-Gravenhage van de Archeologische Werkgemeenschap voor Nederland (AWN) kreeg het na een overleg met het Duinwaterbedrijf Zuid-Holland (DZH) en de stadsarcheoloog van Den Haag toestemming de boerderijruïne Solleveld te ontdoen van struikgewas, oppervlakkig te onderzoeken en op verantwoorde wijze te consolideren. Deze actie moest leiden tot een reconstructie van de boerderij en wellicht inzicht verschaffen in de bouwgeschiedenis. Ook werd ook gezocht naar gegevens in de literatuur en naar oude foto's. Uiteindelijk werd op 14 zaterdagen, van 9 oktober 2004 tot 19 februari 2005, gewerkt aan het vrijmaken en het optekenen van de grondslagen van de boerderij Solleveld.